Bí Chú Khảo Cổ: Vị trí tháp Ba-bên

Theo truyền thoại, tháp Ba-bên ở tại Borsippa, cách trung tâm Ba-by-lôn 10 dặm về phía Tây nam. Huân tước Henry Rawlinson tìm thấy ở một góc nền nhà, trong thành Borsippa, một hình trụ có ghi như vầy: "Một vua thời xưa đã xây tháp Borsippa, cao tới gần 20 thước tây; nhưng ông không xây xong đỉnh tháp, và tháp đã đổ nát từ thời xưa. Người ta không cẩn thận giữ gìn cống nước của tháp nầy. Mưa và bão đã cuốn gạch đi, và ngói trên mái cũng bể.

Vị thần oai mạnh Marduk đã thúc giục tôi xây tháp lại. Tôi không thay đổi vị trí hoặc tường nền của nó. Gặp lúc thuận tiện, tôi lại xây gạch, lợp mái ngói, và viết tên tôi trên hiên của tháp. Tôi xây lại y như bao nhiêu đời trước, và dựng vòm trên chót tháp giống như thời xưa." Đây có vẻ như một truyền thoại về tháp Ba-bên xây lở dở.
Các nhà khảo cổ thường nghĩ rằng có lý hơn là vị trí thật của tháp Ba-bên ở trung tâm thành Ba-by-lôn, và nó chính là di tích ở ngay phía Bắc miễu thờ Marduk. Ông G.Smith tìm thấy một tấm bảng ghi rằng: "Sự xây cất tháp trứ danh nầy làm mếch lòng các thần. Trong một đêm, các thần phá hủy công trình xây cất của họ. Các thần khiến họ tan lạc khắp nơi, và làm lộn xộn tiếng nói của họ. Các thần ngăn cản bước tiến của họ. Các thần khóc lóc thảm thiết vì cớ Ba-by-lôn." Đây dường như là một truyền thoại về tháp Ba-bên. Bây giờ là một hố rộng chừng 34 thước vuông, và người ta tới đó lấy gạch. Khi còn đứng vững, thì tháp gồm có nhiều từng chồng chất lên nhau, từng trên lại nhỏ hơn từng dưới, và trên đỉnh tháp là miễu thờ Marduk.
TKLK