Từ nạn nước lụt tới Áp-ra-ham

Thời kỳ nầy trong lịch sử Ba-by-lôn

Những cuộc đào bới tại U-rơ, quê hương của Áp-ra-ham
U-rơ, cũng gọi là Mugheir và Mugayyar, xưa kia là một hải cảng trên vịnh Ba-tư, ở cửa sông Ơ-phơ-rát, cách xa Eridu, vị trí của vườn Ê-đen theo truyền thoại, 12 dặm. Đây là một đô thị trước nạn nước lụt, bị nước lụt phá hủy, rồi được xây cất lại. Ngay trước thời Áp-ra-ham, U-rơ là đô thị tráng lệ nhứt thế giới, là một trung tâm chế tạo, nông nghiệp và hàng hải trong một xứ phì nhiêu và giàu có lạ lùng.


Những thương đội đi ra bốn phương, tới các xứ xa xôi, những chiếc tàu đi từ các bến của U-rơ dọc theo vịnh Ba-tư, chở rất nhiều đồng và đá cứng. Đoạn, vào khoảng thời Áp-ra-ham, U-rơ bị thành Ba-by-lôn làm cho lu mờ, nhưng vẫn còn là một đô thị quan trọng cho tới thời đế quốc Ba-tư. Vào khoảng nầy, vịnh Ba-tư đã lùi ra phía biển, và sông Ơ-phơ-rát đổi đường, chảy 10 dặm về phía đông; còn thành U-rơ bị bỏ hoang vu và bị chôn vùi bởi những trận bão cát của sa mạc.
Các di tích của U-rơ. -- Có một số đô thị chồng chất lên nhau, và đô thị của Áp-ra-ham ở gần dưới cùng. Những đô thị nầy gồm một gò nỗng cao, chung quanh có những gò nỗng phụ thuộc thấp hơn, chiếm một khoảng dài chừng 2 dặm từ Tây-bắc tới Đông-nam, và rộng chừng nửa dặm. Trên khoảng dài 2 dặm rưỡi, người ta đã dò thấy di tích của bức vách bao quanh thành, dày chừng 23 thước tây và cao chừng 26 thước tây. Khu thánh địa, gồm những miễu thờ và cung điện, có bức vách bên trong bao quanh, dài chừng 130 thước tây, và rộng chừng 65 thước tây.
Bảo tàng viện Đại học đường Pennsylvania và Anh quốc Bảo tàng viện đã cử một phái đoàn hỗn hợp dưới quyền điều khiển của C.L. Woolley, đi làm việc suốt 12 mùa (1922-1934), mỗi mùa gồm 4 hoặc 5 tháng tiết đông. Với 200 công nhân làm việc mỗi mùa, phái đoàn đã hoàn toàn khám phá các bí mật của những di tích nầy.
Ziggurat, hoặc Miễu Tháp, làm theo kiểu mẫu tháp Ba-bên, hiện nay là gò nỗng cao nhứt; và đương thời Áp-ra-ham, nó là công trình kiến trúc dễ nhận thấy nhứt trong đô thị. Nó đã được Nabonidus xây cất lại vào thế kỷ thứ 6 T.C., trên đi tích của miễu thờ đương thời Áp-ra-ham; còn chính miễu thờ nầy cũng đã được xây cất lại trên nền (nay vẫn còn) của một miễu thờ khác xây từ thời tiền sử.
Theo như Áp-ra-ham được thấy, tháp nầy hình vuông, có hiên, và xây bằng gạch vững chắc; các hiên kế tiếp nhau có trồng cây lớn và cây nhỏ; trên đỉnh tháp có miễu thờ thần Mặt Trăng.
Các miễu thờ: Hai miễu thờ lớn nhứt là miễu thờ Nannar; nam thần Mặt Trăng và miễu thờ Ningal, nữ thần Mặt Trăng; hai nữ thần nầy nổi tiếng đương thời Áp-ra- ham; có rất nhiều bàn thờ, phòng nhỏ, nơi ở của các nam tế sư, nữ tế sư và tôi tớ. Đó là các thần mà thân phụ Áp-ra-ham đã thờ lạy.
Các lăng tẩm: Lạ lùng hơn hết là đã khám phá được những bửu vật vô giá trong lăng tẩm của hoàng hậu Shubad Mes-kalam-dug và một vua vô danh, ở từng dưới của một nghĩa địa, thuộc về khoảng giữa thời Áp-ra-ham và nạn nước lụt. Cùng với hài cốt hoàng hậu nầy, còn tìm thấy một vương miện bằng vàng, một khăn trùm đầu, rất nhiều ngọc, vòng đeo cổ và đồ nữ trang bằng vàng, bạc, bửu thạch, tách, dĩa, hộp đựng đồ trang điểm, chén đựng thuốc vẽ mặt, và một đờn thụ cầm bằng vàng. Cũng có hài cốt của 40 cung nữ đã bị chôn chung với hoàng hậu, cùng vô số dụng cụ bằng đồng, thau, đá và đá lửa, để hầu hạ hoàng hậu trong đời sau; có di tích của một chiếc xe ngựa cùng với hài cốt những con vật đã kéo nó. Ngày nay ta có thể xem thấy mọi vật nầy tại Bảo tàng viện Đại học đường Philadelphia. Nó chứng minh một mức kỹ xảo rất cao trong thời thượng cổ đó, và tỏ ra lúc ấy họ đã dâng mạng người làm tế lễ và tin có đời sau.
Một khu nhà ở đương thời Áp-ra-ham cũng đã tìm thấy: nào nhà ở, tiệm buôn, trường học, miễu thờ, và cả ngàn tấm bảng, giấy tờ buôn bán, giao kèo, biên lai, bài hát, lễ thức, vân vân. Ngày nay ta có thể thấy chính các đường phố mà Áp-ra-ham đã đi. Nhà xây bằng gạch, có hai từng, ngang với mặt đường, và bên trong có sân.
TKLK