Tiền: Mâu thuẫn nội tại

Các gia đình trẻ hiện đại đang phải đối mặt với những tranh cãi vì tiền. Vì sao?
Theo nhà tâm lý Trịnh Trung Hoà, tỷ lệ ly hôn của những gia đình trẻ chiếm đến 54% và đang có chiều hướng gia tăng. Trong số đó, có nhiều đôi đã mua được nhà to, xe đẹp nhưng cả ngày chỉ ăn được với nhau bữa cơm lúc chín giờ tối trong tình trạng bơ phờ, mệt mỏi.

Nhiều cuộc ly hôn bắt đầu bằng chữ tiền nhưng nghịch lý ở chỗ họ xa nhau không phải vì thiếu tiền mà bởi vì có quá nhiều tiền. Hãy thử nhìn các gia đình xung quanh, thậm chí chính gia đình mình, bạn sẽ nhận thấy hầu hết những vấn đề tranh cãi của các đôi vợ chồng đều xoay quanh tiền bạc, dù vật chất của họ khá thoải mái.


Vòng quay luẩn quẩn
Gia đình của anh Minh Thành và chị Ngọc Trang, cùng 38 tuổi, nhà ở Q. 10, TP. HCM, là một ví dụ. Thấy con gái ngày càng hỗn hào với ông bà nội,anh bàn với vợ: "Chắc mình phải mua nhà riêng thôi, em ạ. Ở với ông bà, được ông bà chiều, con ngày càng hư. Em lại đi tối ngày, chẳng dành thời gian dạy dỗ con gì cả".

Đang bực mình vì công việc dở dang, chị Trang vặc lại anh: "Anh lúc nào cũng đòi nhà rộng, xe đẹp, con học trường tốt. Nếu không còng lưng đi làm, lấy đâu tiền trả nợ?".

"Cô lúc nào cũng chỉ biết đến tiền", anh Thành mặt đỏ phừng phừng quát vợ. Thế là từ chuyện dạy con, họ quay sang cãi nhau ầm ĩ chuyện muôn thuở: tiền bạc. Trận khẩu chiến chỉ tạm dừng khi một trong hai "đương sự" điên tiết: "Không ở được thì ly hôn".

Trăm lần như một, họ mang ly hôn ra dọa đối phương nhưng chỉ là dọa. Nếu ly hôn, tìm đâu ra người cùng chung lưng đấu cật để trả nợ?

Anh Thành vốn là kỹ sư xây dựng. Chị Trang là kế toán trưởng của một công ty nước ngoài. Trước đây, nhu cầu cuộc sống của họ cũng đơn giản. Thế nhưng, khi công việc thuận lợi, tiền tích lũy tăng lên, nhu cầu cũng tăng theo cấp số nhân.

Đầu tiên, anh Thành thay chiếc xe máy cà tàng của vợ bằng chiếc xe tay ga để: "Em mặc váy, chạy xe này cho tiện". Kế đến, thấy chồng đội mưa đi giám sát công trình, chị Trang bàn: "Hay mình vay tiền ngân hàng để mua xe hơi đi cho an toàn?". Anh gật đầu cái rụp. Mười triệu đồng trả nợ mỗi tháng anh chị xoay xở được.

Chuyện cứ thế vẽ chuyện, đến khi con vào lớp một, anh chị lại tính: "Chắc phải vào trường tư thôi, học phí hơi đắt nhưng môi trường tiên tiến, cô lại chăm cháu hơn". Thế là bé Linh được học ở trường tốt bù lại, anh chị phải cõng thêm một khoản chi phí không nhỏ hàng tháng.

Mỗi thứ cứ nâng lên một chút. Trước đây, chỉ lương của anh Thành cũng đủ chi tiêu trong gia đình nhưng nay cả hai vợ chồng cùng gồng mình vẫn chẳng dư được đồng nào. Ngoài sổ sách kế toán ở cơ quan, chị Trang còn nhận thêm việc kiểm toán cho vài công ty nhỏ để kiếm thêm. Càng làm càng hăng, chị bù đầu trong công việc, chẳng còn thời gian chăm lo gia đình.

Sự tương quan giữa chỉ số hài lòng và chỉ số hạnh phúc

Rất nhiều cặp vợ chồng trẻ bị cuộc sống cuốn đi như thế. Họ mắc kẹt trong cái vòng luẩn quẩn kiếm tiền - hưởng thụ - trả nợ rồi lại kiếm tiền. Thế hệ trước thấy con mình nhiều tiền nhưng vẫn không vui lại chép miệng: "Phải như thời bao cấp, nghèo mà hạnh phúc còn hơn".

Tuy nhiên, đó là sự so sánh khập khiễng. Ở thời bao cấp, ai cũng khó khăn như ai. Người ta dành nhiều thời gian cho nhau hơn vì không bị áp lực kiếm tiền (thậm chí việc làm cũng khan hiếm). Do đó, chỉ số hạnh phúc (đánh giá về cảm xúc) rất cao.

Mặc dù vậy, mối bận tâm của những cặp vợ chồng thời ấy cũng xoay quanh chyện tiền bạc. "Làm sao để đủ gạo ăn cho cả nhà? Phải trồng thêm gì, nuôi thêm gì?" Trong hoàn cảnh đó, chỉ số hài lòng về cuộc sống rất thấp. Không phải trước đây vật chất không đóng vai trò quan trọng trong hôn nhân nhưng cãi nhau vì thiếu tiền ít hơn cãi nhau vì thừa tiền.

Đặc biệt, người Việt có một đặc tính tâm lý là dễ bị ảnh hưởng bởi đám đông. Vì vậy, người xung quanh có thứ gì, họ cũng muốn có thứ đó. Không hẳn là đua đòi nhưng mỗi gia đình lại vô tình đặt mình vào thế phải vun đắp, xây dựng về vật chất nhiều hơn.

Cách tư duy của những gia đình trẻ ngày nay khác. Vốn dĩ là những người được đào tạo trong môi trường năng động, hơn bao giờ hết, họ hiểu rõ giá trị đồng tiền mình làm ra. Họ ý thức được số tiền mình đầu tư vào cuộc sống không mất đi mà sẽ góp phần tái tạo sức lực để họ tiếp tục làm ra nhiều vật chất hơn.

Chính vì vậy, ngày càng có nhiều gia đình tham gia vào chương trình trả góp, vay ngân hàng... để đầu tư cho cuộc sống. Chọn lựa này khiến họ đối mặt với nhiều áp lực và lo toan hơn, dẫn đến căng thẳng và stress. Quỹ thời gian bị thu hẹp, mối quan tâm dành cho gia đình cũng bị ảnh hưởng. Chỉ số hài lòng về cuộc sống tăng cao nhưng chỉ số cảm thấy hạnh phúc lại giảm sút mạnh.

Thiếu sự chia sẻ dẫn đến nghi kỵ lẫn nhau

Một nguyên nhân quan trọng khác khiến các cặp vợ chồng dễ xích mích vì tiền bạc chính là thiếu sự chia sẻ và trao đổi thẳng thắn. Ngại ngùng khi nói đến vấn đề này là một vô thức tập thể. Người Việt Nam thường có tâm lý lo lắng người đối diện sẽ nghĩ mình quá thực dụng, tính toán chi li.

Cũng chính vì lý do đó, không ai phủ nhận tầm quan trọng của vật chất trong cuộc sống hôn nhân hiện nay. Tuy nhiên, họ lại né tránh bàn bạc một cách cụ thể và rõ ràng về vấn đề tài chính trong gia đình. Sự ngại ngùng này có thể dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc.

Anh Phát Hưng và chị Mỹ Hoa, cùng 35 tuổi, ngụ tại Q. 7, TP. HCM, yêu nhau từ năm nhất đại học. Mười hai năm kết hôn cũng là từng đấy năm vợ chồng họ bôn ba, chung lưng đấu cật để gầy dựng mái ấm.

Công việc thuận buồm xuôi gió, anh chồng lập công ty, kinh doanh phát đạt nên mua được nhà riêng trị giá bạc tỷ ở khu Phú Mỹ Hưng. Vợ chồng chưa hưởng thụ cuộc sống sung sướng ngày nào nay đã đâm đơn ly hôn ra toà.

Nguyên nhân bởi anh chồng dồn hết tiền bạc vào chứng khoán. Khi sinh lãi, vợ chồng đều hỉ hả. Lúc thua lỗ, họ sinh ra cãi cọ, nghi kỵ lẫn nhau. Vợ nhất định bảo chồng mua nhà cho bồ nhí mới mất nhiều tiền đến thế.

Theo chuyên viên tâm lý Huỳnh Thị Hoài Như, nghiên cứu sinh ngành tâm lý học tại Thái Lan, vấn đề của anh Hưng và chị Hoa là do họ quên mất thói quen trao đổi thông tin tài chính với nhau như thở còn hàn vi. Chị vợ do mặc cảm với số lương ít ỏi của mình nên ngại hỏi han thu nhập của chồng. Chị lo rằng anh sẽ nghĩ chị sinh lòng tham với khoản tiền của anh. Cứ vậy, anh đưa bao nhiêu, chị biết bấy nhiêu chứ không rõ anh đang làm gì, kế hoạch đầu tư thế nào... Vì bận rộn kiếm tiền, anh Hưng cũng ít chia sẻ với vợ sự căng thẳng khi công việc không suôn sẻ. Áp lực khiến vợ chồng anh trở nên xa cách. Sự nghi ngờ nhau cũng ngày một lớn dần lên.

Không ai nói tiền không quan trọng. Kiếm tiền và tham vọng kiếm tiền là một mục tiêu tốt. Với nguồn tài chính vững chắc, bạn có thể làm những điều mình thích. Người thân trong gia đình cũng có cuộc sống tốt hơn.

Tuy nhiên, cốt lõi của hạnh phúc không phải chỉ nằm ở vật chất. Các gia đình trẻ chỉ nên xem tiền như một phương tiện để cảm thấy hài lòng và hạnh phúc hơn thay vì xem nó là yếu tố duy nhất đem lại hạnh phúc.

Hạnh phúc gia đình được tạo dựng từ sự quan tâm và yêu thương giữa hai người. Chính vì vậy, hạnh phúc không thể ở lại chỉ với những ngôi nhà ba tầng, xe hơi bóng loáng đậu trong ga-ra.. Trong khi đó hai chủ nhân lại tất bật đến mức chẳng nhìn mặt nhau. Chìa khoá của vấn đề chính là phải biết cách cân bằng giữa tham vọng kiếm tiền và sự quan tâm chân thành dành cho nhau.

Theo Tiếp thị gia đình