Chiếc rương thiêng nhất thế giới hiện ở đâu?

(TT&VH) - Chiếc rương thánh giữ 10 điều răn của Chúa trời - tương truyền là một báu vật đầy quyền năng đã giúp Moses dẫn dắt người Do Thái tới miền đất hứa - suốt nhiều thế kỷ qua vẫn là mục tiêu tìm kiếm của các nhà khảo cổ. Và mới đây, cuộc tìm kiếm cổ vật huyền bí này đưa người ta tới cả Châu Phi.

Exodus, cuốn thứ hai của Kinh Cựu ước, kể rằng, sau khi từ Ai Cập vượt qua được Hồng Hải nhờ Chúa trời hóa phép rẽ nước biển thành đường đi, đoàn người nô lệ Do Thái do Moses dẫn đường loanh quanh suốt ba năm trên sa mạc Sinai mà vẫn không tìm ra được miền đất hứa. Họ bắt đầu trở nên sa đọa và nghi kỵ lẫn nhau. Thấy vậy, Chúa trời gọi Moses lên đỉnh một ngọn núi để nhận 10 điều răn khắc trên hai phiến đá. Làm theo những điều răn đó, người Do Thái lại sống hòa thuận và đồng tâm nhất trí. Vì thế Moses đã làm một chiếc rương để mang theo hai phiến đá khắc 10 điều răn này. Như Kinh thánh mô tả, đó là một “chiếc rương từ gỗ keo, dài hai tấc rưỡi, rộng và cao một tấc rưỡi”, được “dát kín bên trong và bên ngoài bằng vàng ròng”, có “nắp làm từ vàng ròng, trên có hai tiểu thiên sứ giương hai cánh lên trên” và người ta có thể xuyên tay đòn vào “bốn vòng vàng gắn ở bốn cạnh của chiếc rương” để vận chuyển.


Rương thánh trong phim Indiana Jones

Sức mạnh phi thường của chiếc rương đã đưa được đoàn người đến được miền đất hứa: Nó đẩy lùi cơn lũ của dòng sông Jordan, nó giết chết quân thù và cùng với tiếng kèn, nó làm sụp đổ tường thành, giúp người Do Thái chiếm Jericho và làm chủ vùng đất Israel. Vua David đã đưa chiếc rương tới Jerusalem. Tại đó, con trai ông là vua Solomon đã xây một ngôi đền - Đền Solomon - để tôn vinh Chúa Trời, trong đó chiếc rương được đặt tại vị trí trang trọng nhất. Và nó bị mất tích từ đấy.

Tất cả những chuyện trên đây chỉ là huyền thoại? Tất nhiên. Song, nhiều nhà khoa học vẫn cho rằng, cũng giống như không ít điều được kể khác trong Kinh thánh, chiếc rương của Moses có thể xuất phát từ một câu chuyện có thực. Đó là lý do vì sao hàng trăm năm qua nó vẫn là đối tượng tìm kiếm không chỉ của những kẻ săn lùng báu vật, mà của cả các nhà khoa học.

Nhưng kết quả thu được cho tới nay vẫn là con số không. Các nhà nghiên cứu mới chỉ xác định được rằng câu chuyện về chiếc rương trong Kinh Cựu ước có gắn với một sự kiện xảy ra hồi năm 597 trước Công nguyên. Vào năm đó, người Babilon xâm chiếm Israel, quân lính đã phá hủy ngôi đền Solomon và cướp đi tất cả những báu vật. Các nhà viết Kinh thánh còn liệt kê được chi tiết những đồ bị đám lính lấy đi. Duy nhất chỉ có chiếc rương thánh, báu vật quan trọng nhất của ngôi đền, lại không có tên trong danh sách.

Và từ đấy đã có rất nhiều giả thuyết được nêu ra. Có giả thuyết trước khi quân Babilon tiến công, các thầy tu đã chôn nó trong một hang sâu dưới Đồi Đền (Temple Mount) ở Jerusalem, nơi đền Solomon từng tọa lạc.

Các nhà khảo cổ rất muốn được lật tung quả đồi được ba tôn giáo coi là thánh địa này nhưng cả người Hồi giáo lẫn người Do Thái giáo đều không cho phép họ làm như vậy.

Dù có khai quật, các nhà nghiên cứu cũng sẽ không tìm thấy chiếc rương ở đồi kể trên, nếu điều được ghi trong cuốn Maccabees, một cuốn sách khác của Kinh Cựu ước, là đúng. Theo đó, trước khi quân Babylon tiến đánh, nhà tiên tri Jeremiah nhờ nhận được “sấm truyền từ Chúa Trời” đã kịp thời đưa chiếc rương rời khỏi Jerusalem. Ông trở lại “ngọn núi nơi ngày xưa Moses từng leo lên (để nhận phiến đá khắc 10 điều răn của Chúa). Trên núi này, Jeremiah tìm thấy một chiếc hang giống như một căn nhà. Ông đưa chiếc rương vào đó rồi lấp đất bịt kín cửa vào hang”, sách Maccabees viết.

Nhưng ngọn núi ấy ở đâu? Nhà nghiên cứu Anh Graham Phillips cho rằng nếu người ta có tìm ra, thì chiếc rương từ lâu cũng đã không còn ở đó. Ông phát hiện một tư liệu cổ Ả Rập, trong có ghi: vào năm 1180, các hiệp sĩ dòng Đền Anh đã tìm thấy một chiếc hòm bí ẩn ở núi Madhbah nằm trên lãnh thổ Jordania ngày nay mà một số nhà nghiên cứu Kinh thánh vẫn cho rằng đó chính là ngọn núi nơi Moses nhận 10 điều răn. Song mặc dù đã lần ra được “nhiều dấu vết”, cho tới nay, Phillips vẫn không tìm thấy chiếc rương thánh ở nước Anh.

Giáo sư Anh Tudor Parfitt có một hướng tìm kiếm khác nghe có vẻ hoang đường hơn. Ông nghiên cứu một bộ lạc ở miền Nam châu Phi có tên là Lemba và quả quyết rằng chính bộ lạc này đã giữ rương thánh! Số là bộ lạc Lemba, hiện có khoảng 70.000 người, chủ yếu sống ở Simbabwe, vẫn tin rằng họ là một nhánh bị thất lạc của người Israel. Vị giáo sư khả kính Parfitt cũng tin vào điều đó và vì thế bị các đồng nghiệp cười nhạo. Nhưng năm 1999, qua phân tích AND, các đồng nghiệp của ông buộc phải thừa nhận người Lemba có nhiều khả năng là một nhánh của người Israel, thậm chí cấu trúc nhiễm sắc thể của họ rất giống với nhóm người gọi là Kohanim, đó là những thầy tu chuyên giữ đền Do Thái thời xưa.


Ngoma Lungundu của người Lemba - khó tin đây là rương thánh của Moses

Từ kết quả này, Parfitt đi sâu nghiên cứu một câu chuyện được người Lemba lưu truyền kể về Ngoma Lungundu, một chiếc hòm thánh mãi đến năm 1940 mới bị mất tích. Chiếc hòm này cũng được vận chuyển bằng hai tay đòn xỏ qua những chiếc vòng, cũng làm được những chuyện thần kỳ như rương thánh của Moses. Người Lemba quả quyết Ngoma được tổ tiên họ đưa từ Jerusalem về. Nhưng theo lưu truyền, Ngoma lại có hình tròn, không hề giống với sự mô tả của Kinh thánh về chiếc rương của Moses.

Cất công tìm kiếm, Parfitt thậm chí đã tìm ra chiếc Ngoma nói trên trong... nhà kho của một bảo tàng ở Harare, Simbabwe. Đó là một rương tròn đã bị bể nát một phần, nhưng vẫn còn thấy khá rõ những chiếc vòng để xỏ tay đòn cũng như những mảng chạm khắc kỳ lạ. Chỉ có điều năm ngoái khi Parfitt trở lại Harare, chiếc Ngoma này hoàn toàn biến mất. Ông nghi bộ lạc của tổng thống độc tài Robert Mugabe đã lấy cắp nó đi. Tuy nhiên thật khó hình dung chiếc rương thánh lẫy lừng từng được thờ trong đền thờ Solomon lại là một cái hòm tròn đơn giản như vậy.

Helmut Ziegert, giáo sư khảo cổ Đức thuộc Đại học Hamburg, lại có giả thuyết khác. 10 năm nay ông tìm chứng cứ để khẳng định một truyền thuyết của những người Do Thái giáo ở Ethiopia là có cơ sở. Theo truyền thuyết này, được kể trong trường ca Kebra Negast, thì vua Menelik của Ethiopia chính là con ngoài giá thú của vua Solomon và hoàng hậu Sheba. Trong một lần đến thăm cha mình ở Jerusalem, Menelik đã lấy cắp chiếc rương thánh và đưa nó về Ethiopia.

Rương thánh Aksum – chỉ là một chiếc thùng bọc nhung đỏ?
Ziegert đã tiến hành nhiều cuộc khai quật ở Aksum, cố đô của đất nước Bắc Phi này. Cuối cùng, ông phát hiện ra những dấu tích tường thành, lâu đài, điện thờ... để quả quyết rằng đó chính là cung điện của Vua Menelik và mẹ ông. Từ đó, ông khẳng định chiếc rương lâu nay vẫn được lưu giữ trong một nhà thờ ở Aksum chính là chiếc rương thánh của Moses. Chỉ có điều, cho tới nay, vẫn không có ai được phép nghiên cứu chiếc rương được giấu kín trong nhà thờ trên. Nhiều đời qua, luôn có một thầy tu bảo vệ nó. Khi thầy tu này chết, sẽ có một thầy tu mới được phong làm người “canh rương”. Năm 1868, Dimotheos - một người Armenia - đã lẻn vào và có dịp nhìn thấy thánh tích này. Ông cho biết đó là một chiếc rương có từ thế kỷ 14, trên ghi những chữ Ethiopia cổ, hoàn toàn không giống với chiếc rương của Moses như mô tả trong Kinh thánh. Thật ra ở Ethiopia có khoảng một chục bản sao của chiếc rương bí ẩn ở Aksum và hàng năm chúng vẫn được đội trong những đám rước. Đó chẳng qua là những chiếc thùng bọc nhung đỏ.

Vì không ai được phép tiếp cận chiếc rương Aksum, nên giả thuyết của Ziegert cũng không được kiểm chứng.

Một giả thuyết khác: Pharaoh Shinshak đã ăn cắp chiếc rương trong lần ông xâm lược Jerusalem, đem nó về kinh đô Tanis ở châu thổ sông Nile, khiến Chúa Trời nổi giận chôn vùi toàn bộ kinh đô này trong bão cát. Khi Thế chiến II bùng nổ, bọn phát xít Đức đã cất công tìm kiếm chiếc rương đầy sức mạnh để làm... vũ khí, nhưng kế hoạch của chúng đã bị nhà khảo cổ Indiana Jones phá hỏng. Đó là câu chuyện được kể trong bộ phim Indiana Jones: Raiders of the Lost Ark (tựa tiếng Việt: Huyền thoại về chiếc rương thánh tích và Indiana Jones) của đạo diễn Spielberg hồi năm 1981.

Tất nhiên, đó chỉ là một chuyện hư cấu.

N.Đ (Theo báo Tấm gương - Đức)